Tolstoj Oorlog en vrede 3

1. Auflage 2018
ISBN: 978-87-26-10973-3
Verlag: SAGA Egmont
Format: EPUB
Kopierschutz: 6 - ePub Watermark

E-Book, Dutch, Flemish, 534 Seiten

Reihe: World Classics

'Oorlog en Vrede' volgt vijf adellijke families - het geslacht Bezukhov, het geslacht Bolkonsky, het geslacht Rostov, het geslacht Kuragin en het geslacht Drubetskij - tijdens de veldtocht van Napoleon tegen Rusland in de vroege jaren 1800. Het machtige Russische rijk van de tsaar wankelt in deze periode die wereldgeschiedenis zal schrijven. De slag bij Austerlitz speelt een belangrijke rol in de roman, als een prelude op de latere poging van Napoleon om Rusland binnen te vallen. Een van de hoofdpersonen, prins Andrei, eindigt in het heetst van de strijd als krijgsgevangene van de Fransen, waarna hij Napoleon ontmoet, van wie hij veel had verwacht, maar hij ziet alleen een kleine, ijdele man bedwelmd door het idee van militaire overwinningen. Door zijn universele karakter is 'Oorlog en Vrede', een van de krachtigste literaire werken ooit en een van 's werelds grootste klassiekers. Leo Tolstoj (1828-1910) werd geboren in een aristocratische familie met een landgoed ten zuiden van Moskou. Na het verlaten van de universiteit trad hij toe tot het leger en nam deel aan de Krimoorlog in 1854. Het jaar daarop ging hij naar Sint-Petersburg, waar hij zijn doorbraak had als schrijver, terwijl hij nog geen dertig was. Daarna verliet hij Rusland en reisde door West-Europa voordat hij zich vestigde aan de rivier de Wolga op een landgoed dat hij had geërfd. Hier schreef hij enkele van zijn grote romans. Hij trouwde in 1862 met de 16 jaar jongere Sofija Andreevev Bers (1844-1919), ook wel Sonja genoemd. Enkele van zijn bekendste werken zijn 'Oorlog en vrede' (1869) en 'Anna Karenina' (1877).

Autoren/Hrsg.

Tolstoj, Lev

Weitere Mitwirkende

Tuuk, Titia van der

Leseproben

Eerste hoofdstuk.
I.
Borodino. de franschen in moskou. besluit. 1812—1820. Den 5den September (nieuwe stijl) had de slag van Schewardino plaats; den 6den werd van weerskanten geen schot gelost, en den 7den werd de bloedige slag bij Borodino geleverd! Waarom en op welke wijze werden die slagen geleverd? Dat vraagt men zich verwonderd af, want zij konden zoo min den Russen als den Franschen eenig belangrijk voordeel aanbieden. Voor de Russen was het blijkbaar een schrede nader tot het verlies van Moskou, een ramp, die zij meer dan al het andere duchtten en voor de Franschen een schrede nader tot verlies van hun leger, hetgeen hun ongetwijfeld even onaangenaam was. En toch, ofschoon die gevolgen gemakkelijk te voorzien waren, bood Napoleon den slag aan en Koetoezow weigerde niet. Indien de beide opperbevelhebbers zich door waarlijk ernstige beweegredenen van strategischen aard hadden laten leiden, dan zou geen van tweeën in dit geval den slag gewaagd hebben, want door zich aan het gevaar bloot te stellen om het vierde deel zijner soldaten op twee duizend wersten van de Russische grenzen te verliezen, ging Napoleon zijn ondergang tegemoet, en Koetoezow gaf, door zich aan de onzekere kansen van den strijd te wagen, Moskou ellendig prijs. Voor den slag van Borodino stonden de Russische strijdkrachten tot de Fransche in verhouding als 5 tot 6, en na dien slag als 1 tot 2; voor den slag konden de Russen een macht van 100.000 man stellen tegenover 120.000 van den vijand en na den slag slechts 50.000 tegenover 100.000 van de Franschen. En toch nam de ervaren en schrandere Koetoezow den strijd aan, die een krijgskundig genie als Napoleon op het vierde gedeelte van zijn leger te staan kwam. Tegenover het beweren van hen, die trachten te bewijzen, dat deze door de inneming van Moskou een einde dacht te maken aan den veldtocht, evenals dat het geval was geweest na de inneming van Weenen, zou men vele bewijzen van het tegendeel kunnen aanvoeren. De historieschrijvers uit dien tijd vertellen zelven, dat hij na Smolensko naar een gelegenheid zocht om stand te houden, want even goed als hij het gevaar besefte, dat aan een al te groote uitbreiding der operatie-linie verbonden was, voorzag hij ook, dat de bezetting van Moskou geen gunstige uitkomsten kon opleveren. Dat kon hij wel opmaken uit den toestand, waarin zich de steden bevonden, die hem werden overgeleverd en uit het wegblijven van elk antwoord op zijn herhaalde pogingen om vredesonderhandelingen aan te knoopen. Hieruit blijkt dus zonneklaar, dat zoowel de een, die den slag aanbood, als de ander, die hem aannam, dwaas en zonder voorafberaamd plan handelde. Maar de geschiedschrijvers, die over de gebeurtenissen redeneeren, nadat zij hebben plaats gehad, maken er gevolgtrekkingen uit ten gunste van het genie en de voorzichtigheid der beide veldheeren, die voor al de door God gebruikte werktuigen niets anders waren dan de onbewuste beweegkracht. Wat betreft de wijze, waarop de slagen van Schewardino en Borodino werden geleverd, ook hieromtrent is de verklaring dierzelfde geschiedschrijvers geheel onjuist, ofschoon zij doen voorkomen, alsof zij hierin met de grootste nauwgezetheid te werk gaan. Ziehier hoe volgens hun getuigenis deze dubbele veldslag zou geleverd zijn: „Het Russische leger, dat na den slag van Smolensko terugtrok, zocht de best mogelijke stelling om een grooten slag te leveren, en het vond deze op de vlakte van Borodino. De Russen versterkten haar links van den straatweg van Moskou naar Smolensko in den rechterhoek tusschen Borodino en Oetitza, en om de bewegingen van den vijand te kunnen bespieden, legden zij een verschansing aan op den heuvel van Schewardino. Den 5den viel Napoleon deze stelling aan en maakte zich er meester van; den 7den wierp bij zich op het Russische leger, dat de vlakte van Borodino bezette.” Zoo spreekt de geschiedenis, en toch, als men de zaak nauwkeurig nagaat, kan men zich gemakkelijk overtuigen van de onjuistheid van dit verhaal. Het is niet waar, dat de Russen een betere stelling hebben gezocht; bij hun terugtocht hebben zij verscheidene, die veel gunstiger waren dan de vlakte van Borodino, laten liggen; maar Koetoezow wilde er geen innemen, die hij niet zelf had gekozen; de patriotische begeerte om een beslissenden slag te leveren was nog niet krachtig genoeg uitgesproken en Miloradowitsch had zijn vereeniging nog niet bewerkstelligd. Er zijn nog veel meer andere redenen, maar het zou te lang duren, die alle op te noemen. In elk geval is dit zeker, dat de andere stellingen verkieselijker waren, en dat die van Borodino niets sterker was dan elke andere, die op goed geluk af op de kaart van Rusland wordt aangewezen. De Russen hadden niet alleen links van Borodino, dat is juist de plek, waar de veldslag werkelijk geleverd is, geen versterkingen aangebracht, maar op den morgen van den 6den dacht niemand nog aan de mogelijkheid van een treffen op dit punt. Ten bewijze van ons beweren halen wij het volgende aan: 10. De bewuste versterking bestond er den 6en nog niet; er werd eerst dien dag aan begonnen, maar zij was den volgenden dag nog niet voltooid. 20. De plaats zelf van de redoute van Schewardino vóór de positie, waar de slag werd geleverd, bood niet het minste voordeel aan. Waarom toch deze plaats eerder te versterken dan de andere punten? En waarom had men in den nacht van den 5den alle beschikbare krachten blootgesteld en 6000 man verloren, wanneer een kozakkenpatrouille voldoende was geweest, om de bewegingen van den vijand na te gaan? 30. Is het ons eindelijk niet bekend, dat Barclay de Tolly en Bagration den 6den, den dag voor den slag, de redoute van Schewardino niet als een vooruitgeschoven werk beschouwden, maar als het linker steunpunt van de positie, en hecht Koetoezow zelf in zijn eerste rapport, dat onder den indruk van den slag werd opgesteld, aan deze redoute niet dezelfde waarde? Is dat dan geen bewijs, dat zij noch verkend, noch vooraf gekozen was. Later, toen de omstandige rapporten van het treffen kwamen, nam men, om de fouten te billijken van den opperbevelhebber, die tot elken prijs onfeilbaar moest blijven, het onbegrijpelijke vermoeden aan, dat de redoute van Schewardino tot voorpost diende, terwijl zij in waarheid slechts het uiterste punt van de linkerflank was, en men hield vol, dat de slag door de Russen was aangenomen in een versterkte en vooraf vastgestelde positie, terwijl integendeel het gevecht onverwachts en onvoorbereid plaats had op een open plek en bijna geheel zonder versterkingen. Ziehier hoe de gang van het gevecht werkelijk is geweest: het Russische leger had zich willen opstellen achter de rivier de Kolotscha, die den grooten weg onder een scherpen hoek snijdt, zoodat de linkervleugel bij Schewardino, de rechtervleugel bij het dorp Nowojee en het centrum bij Borodino aan de samenvloeiing der beide rivieren Kolotscha en Woïna hadden moeten staan. Iedereen, die het terrein van Borodino nauwkeurig gadeslaat, zonder er aan te denken hoe die slag daar is geleverd, zou terstond duidelijk inzien, dat deze positie aan de Kolotscha geen ander doel kon hebben, dan den vijand, die Moskou naderde langs den grooten weg van Smolensko, in zijn bewegingen te stuiten. Volgens de geschiedschrijvers zag Napoleon, toen hij zich den 5den naar Waloejew begaf, de door de Russen bezette positie tusschen Oetitza en Borodino evenmin als hun voorposten. Bij vervolging van hun achterhoede stiet hij onverhoeds op hun linkervleugel, waar zich de redoute van Schewardino bevond, en tot groote verbazing der Russen liet hij zijn troepen de Kolotscha overtrekken. Voordat zelfs het gevecht begonnen was, werd de linkervleugel genoodzaakt het punt te verlaten, dat hij moest verdedigen en terug te trekken naar een positie, die men noch gekozen noch versterkt had. Door de rivier de Kolotscha over te trekken en zoodoende den rechteroever voor den linker prijs te geven en links van den straatweg een positie in te nemen, had Napoleon het tooneel van den strijd voor de Russen van rechts naar links op de vlakte tusschen Oetitza, Sewenowsky en Borodino overgebracht en op die vlakte werd den 7den de slag geleverd. Ziehier een kort overzicht van den veldslag, zooals hij beschreven is en zooals hij werkelijk is geleverd. Ware Napoleon den 5den des avonds de Kolotscha niet overgetrokken en had hij den aanval onmiddellijk begonnen, in plaats van bevel te geven de redoute te vernielen, dan zou niemand hebben kunnen zeggen, dat deze redoute niet het linker steunpunt was van deze positie, en alles zou gebeurd zijn, zooals men verwachtte. In dat geval zouden wij waarschijnlijk een nog hardnekkiger tegenstand hebben geboden, om onzen linkervleugel te verdedigen; wij hadden dan het centrum en den rechtervleugel van Napoleon aangevallen, en zoo zou de groote slag den 5den hebben plaats gehad op de vooraf gekozen en versterkte plek. Maar nu de aanval van onzen linkervleugel ’s avonds plaats had als gevolg van het terugtrekken van onze achterhoede en de Russische veldheeren op zulk een laat uur zich niet in den strijd konden en wilden wikkelen, werd het eerste en voornaamste gedeelte van den slag van Borodino den 5den verloren en het onvermijdelijke gevolg er van was de nederlaag van den 7den. De Russische legers konden zich den 7den dus slechts dekken achter zwakke, onvoltooide versterkingen. Hun generaals maakten den toestand nog hachelijker, door niet genoeg rekening te houden met het verlies van den linkervleugel, hetgeen noodzakelijk een verandering in het tooneel van den strijd teweegbracht en door hun liniën uit te breiden tusschen Nowojee en Oetitza, waardoor zij niet in staat waren den linkervleugel door een gedeelte van den rechter te laten versterken voor den aanvang van het gevecht. Op die wijze werden de Fransche strijdkrachten den geheelen tijd op den linkervleugel der Russen gericht, die maar...