Petiska Malnovaj Grekaj Mitoj

1. Auflage 2024
ISBN: 978-3-7597-4510-1
Verlag: BoD - Books on Demand
Format: EPUB
Kopierschutz: 6 - ePub Watermark

E-Book, Esperanto, Deutsch, 268 Seiten

MALNOVAJ GREKAJ MITOJ eldonitaj en la jaro 1961 de la eldonejo Albatroso en Prago, la libro entenas la sekvajn mitojn: PROMETEO * DILUVO * FAETONO * ORFEO * FONDO DE TEBO * PENTEO * MIDASO * TANTALO * NIOBO * PELOPSO * PRI LA ORA SHAFFELO * JAZONO KAJ MEDEA * HERAKLO * PERSEO * DEDALO KAJ IKARO * TEZEO * SISIFO * BELEROFONO * MELEAGRO * EDIPO KAJ ANTIGONA * FILEMONO KAJ BAUCIS * EROSO KAJ PSIKO * GYGES KAJ LA RINGO * MILITO DE TROJO * ORESTO * ODISEADO Krome LA LASTA RAKONTO SEN FINO (rimarkoj de la verkisto) Je la fino de la mitokolekto oni trovas registron pri la mitaj figuroj, lokoj ks, kiuj troveblas en MALNOVAJ GREKAJ MITOJ. La registro uzeblas ankau por VIKIPEDIO,char ni uzis la nociojn kaj nomojn, kiuj troveblas en VIKIPEDIO. Kompreneble la papera libro ne estas presata per la -h-skribo, sed per la originalaj chapelitaj E-literoj, tiel, kiel tio ankau videblas en la provlegajho che BoD.

EDUARD PETISHKA naskighis je la 14-a de majo en 1924 en Prago. Li mortis je la 6-a de junio en Marianske Lazne. Li estis verkisto kaj tradukisto. Li studis post la abituro komparantajn sciencojn, literaturhistorion kaj germanistikon je la Filozofia Fakultato de la Karlo-Universitato en Prago. 1949 li farighis doktoro kaj baldau poste okupighis profesie pri literaturo. Li apartenas al la subskribintoj de la tielnomata Antikarto. Li mortis kiel rekonata kaj sukcesa verkisto kaj translasis sian postlasajhon al sia filo, kiu verkas sub la pseudonomo Eduard Martin. Jen kelkaj pliaj verkoj por infanoj kaj plenkreskintoj, kiujn lEduard Petishka verkis: Pri la plej richa pasero de la mondo, La talpo kaj ties malgranda auteto, La Golemo (judaj legendoj kaj fabeloj el la malnova Prago), baldau ricevebla ankau en Esperanto La eterna judo de Prago (judaj fabeloj kaj legendoj el la malnova Prago), Legendoj el la moraviaj burgoj, Legendoj de la bohema reghlando, Jughisto Knorr, romano, En la Acerostrateto, La fabelonklo, La sep Shlemiloj.

Autoren/Hrsg.

Petiska, Eduard

Leseproben

ORFEO
En la greka regiono Trakio vivis antau mallonga tempo la fama kantisto Orfeo. Li ludis liron kaj kantis tiel bele, ke neniu povis rezisti lian kantadon. La birdoj silentigis kaj auskultis liajn kantojn, la sovagaj bestoj venis el la arbaro kaj sekvis lin. La lupo kuris apud la safo, la vulpo apud la leporo, kaj neniu suferigis alian. Ec la serpentoj rampis el siaj truoj por auskulti lin, kaj la stonoj kuntirigis, por ke la kantanta Orfeo evitu ilin survoje. La riveroj ce lia kantado haltis kaj la fisoj nagis al la surfaco, por ke ili pli bone povu audi liajn kantojn. La homoj auskultis lin, ridis au ploris, lau tio, kiel lia kanto sonis. Ili forgesis siajn afliktojn kaj devis agi tiel, kiel li celis per sia kanto. Al la lokoj kaj al la mangofestoj por gastoj, kie kantis Orfeo, venis ec la dioj. Ili venis trans la Laktan vojon al la tero, pro lia voco. Ankau la nimfoj, la najadoj, grimpis el la ondoj, tuj kiam ili ekaudis lian kantadon. En iun el ili enamigis Orfeo, li kondukis sin hejmen kaj edzinigis sin. La nimfo estis Euridico kaj si estis tiel karesema, kiel la kantoj de Orfeo. Dum mallonga tempo ili felice kunvivis. Iutage Orfeo devis foriri, kaj Euridico restis hejme sola. En la soleco si sopiris la delikate verdajn herbejojn, kie fontoj kaj rojoj murmuras. Tie logis en la briletantaj akvoj siaj kamaradinoj, la najadoj. Si rememoris ilin kaj decidis ilin viziti. Si elkuris kaj jam gojis, ke si surprizos siajn kamaradinojn. Sur la plej mallonga vojo si kuris trans la herbejojn. Subite si eksentis en piedo pikantan akran doloron, kiu disvastigis en sia tuta korpo. Si rigardis al la tero kaj ekvidis malaperi serpenton en la herbejo. Senkonscie si falis surteren. La serpenta veneno haltigis sian koron. Euridico mortis, kaj nek la plorado de siaj kamaradinoj, la nimfoj, nek la despero, kiam Orfeo trovis sin, povis reveki sin. Orfeo entombigis la mortan Euridicion kaj kun si ciujn gajajn kantojn. Malgoje li vagadis tra la mondo, kaj la larmoj de la homoj versigis sur iliajn vangojn, kiam ili audis liajn novajn kantojn. La folioj sur la arboj gemis, kaj la sovagaj bestoj eliradis kun malsekaj okuloj el la arbara densejo. Nenie surtere Orfeo trovis trankvilon. Seninterrompe li pensis pri sia Euridicio kaj la perdita felico. Ec la tempo ne povis mildigi lian doloron kaj funebron. Post longa senkonsola vagado li decidis grimpi en la submondon, kie logas la ombroj de la mortintoj. Tie regis la animojn de la homoj, kies korpoj mortis surtere, la dio Hadeso kun sia edzino Persefono. La dion de la submondo Orfeo volis peti redoni Euridicion per permeso al si, ke si rajtu trarompi la legon de l‘ morto kaj revenu surteren al la vivantoj. Orfeo pasis en okcidenta direkto, car tie, en granda malproksimo trovigis kasita en nigraj rokoj la enirejo al la submondo. Li iris, kaj kiam sajnis al li, ke li eraris pri la vojo, li komencis kanti malgajan kanton pri la morta Euridicio. La kanto kortusis la arbojn, kaj ili montris al li per la brancoj, kie trovigas okcidento, kaj la kompatema herbaro klinis la tigojn tien, kie trovigas la vojo submonden. Finfine Orfeo ekvidis vicon de senmovaj cipresoj kaj multajn nigrajn rokojn, kiuj perdigis en la griza nebulo. Li penetris en la mortan nebulon. Subite antau li ekardis tri paroj de fajraj okuloj kaj ekaudeblis sovaga bojado. Tiel salutis Orfeon la trikapa hundo Cerbero, la terura gardisto ce la pordego de la submondo. Li flaris la vivantan homon. Sed Orfeo komencis kanti kaj en la tri sangaj busoj silentigis la bojado. La giganta hundo sternis sin kaj enlasis Orfeon en la mortulan regnon. Kantante Orfeo grimpis la krutan padon malsupren. Li evitis la lokojn, kie elsaltis flamoj kiel langoj. Sed ec la flamoj rigidigis, kaj ilia brulo mildigis, tuj kiam lia voco penetris al ili. Orfeo miksigis inter la mutajn ombrojn de la animoj. Ili ciuj rapidis al la bordo de la morna rivero Stikso. Baldau venis la sipeto kun la maljuna Karono, kiu transigadis la grizajn figurojn al la submondo. Orfeo saltis post la animoj de la mortintoj en la pramon, sed Karono ekkonis, ke vivanto pasis en la sipeton. Li rifuzis transporti Orfeon al la alia bordo. Sed kiam la malfelica Orfeo komencis kanti, li kortusis ankau la maljunan Karonon gis larmoj. Li permesis al Orfeo kunveturi. La pramo albordigis, kaj la animoj de la mortintoj iris al la tribunalo. Sed Orfeo eksercis la mastron de la submondo. Li iris trans la herbejon, sur kiu vagadis tiuj, kiuj surtere estis nek bonaj nek malbonaj. Li vidis la terenon de la beatuloj; Elizion, kie restadis la animoj de la bonaj homoj, kaj la mornan Tartaron, kie pentofaris kun suferoj kaj turmentoj la animoj de la mortintoj pro fiagoj, kiujn ili kulpis surtere. Kien ajn pasis Orfeo kun sia kantado en la Tartaro, tie la suferado haltis tiom longe, kiom li kantis. La turmentitaj animoj forgesis siajn torturojn kaj auskultis lin. La ombro de la morta rego Tantalo forgesis sian eternan malsaton kaj soifon, per kiuj punis lin la dioj, la ombro de la rego Sisifo ripozis dum certa tempo de sia streca kaj vana laboro. Meze de la mortula regno sidis sur nigra trono la rego de la submondo, la morna Hadeso. Nigra hararo pendis sur lian frunton, kaj en la blanka vizago ardis nigraj okuloj. Apud li sidis Persefono en nigra vesto kaj sia blanka vizago konturigis sur gi kiel la luno en nokta nubaro. Orfeo hirtigis ce tia vidajo, sed lia amo estis pli forta ol lia timo. Li kantis antau la potenca reganta paro. Li kantis pri la amo al Euridicio kaj pri la morto, kiu antautempe kondukis sian animon en la regnon de la songoj. Pri sia doloro li kantis, pri sia funebro sen fino kaj sen limoj. Li petis la diojn de la submondo permesi rekonduki Euridicion surteren, car ja tamen neniu mortideva homo evitas sian lastan vojagon. Ankau Orfeo kaj Euridicio ja iutage venos en la mortulan regnon. Hadeso kaj Persefono auskultis kortusite lian kantadon. „Mi volas plenumi vian deziron“, diris Hadeso, turnante sin al Orfeo, kiam tiu estis fininta sian prezentadon. „Euridicio pro mi reiru inter la vivantojn. Sed sur la vojo el la submondo vi ne rajtos rigardi vian edzinon. Se vi rigardos sin antau ol vi estos denove sur la tera surfaco, si malaperos kaj reiros al la ombroj, kaj vi neniam denove vidos sin.“ Plena de gojo dankis Orfeo, kaj post mangesto de la mastro el la submondo proksimigis lante la ombro de Euridicio por sekvi la edzon al la supra mondo. Ili iris sur la konata pado al la tera surfaco, grimpis en la pramon de Karono kaj veturigis sin al la alia bordo. Malrapide ili pasis tra pejzago de nemezureble granda kvieto. Orfeo iris antaue kaj auskultis, cu li audas post si la pasojn de Euridicio. Sed li audis nur siajn proprajn pasojn, jen kaptis lin terura timo. Eble Euridicio postrestis malantau li kaj, ne konante la vojon, eraris pri gi, eble okazis al si io malbona. Pro sia timo Orfeo forgesis sian promeson kaj turnis sin al si. Tiumomente antau liaj okuloj malaperis la bildo de Euridicio en nenion, kaj la amatino mortis je dua fojo. Facila spireto tusis la frunton de Orfeo kiel lasta kiso kaj poste li staris ce la vojo en la kvieto tute sola. Despero okupis lin, li kuris sur la pado malsupren kiel freneziginto, li vokis Euridicion kaj kuregis senspire gis la sipeto de Karono. Sed cifoje li vane petis la pramiston transbordigi lin. Dum sep tagoj vagadis Orfeo surborde de la submonda rivero kaj provis denove atingi la regnon por la mortintoj. Dum sep tagoj nur larmoj estis lia nutrajo. Cio estis vana. Malgaje li reiris al la tera surfaco kaj iris en tristan montaron. Sur nuda monta ebeno li kantis al la rokoj kaj al la vento pri sia malfelico. La arboj cirkaue ne plu movigis pro lia voco. Antau ol Orfeo finis sian kantadon, la nuda montodeklivo estis prikreskata per densejo, per juna arbareto; kaj birdoj kaj aliaj bestoj setlis en gi. Orfeo kantis kaj lia kanto cirklis super la arbopintoj, kaj la vento portis gin al la logejoj de la homoj. Kie ajn homoj trovigis, ili silentigis pro kortusiteco. Tiutempe migris tra la regiono aro de bakhaninoj, adorantinoj de la dio de l‘ vino kaj de orgia gajeco. Ebriaj kaj kvazau frenezaj ili jetigis en la arbareton, kie Orfeo kantis sian malgajan kanton. Lia malgoja prezentado incitis la petolemulinojn, kaj iu el ili jetis al Orfeo tirson, do bastonon cirkauvolvitan de vinberujoj; alia levis stonon kaj jetis lin al la kantisto. Sed la stono kaj la tirso falis antau Orfeo surteren, retiritaj de la forto de la kantado. La ekstazulinoj nun ciuj jetis stonojn, kaj pro ilia kricado la kantado de Orfeo apenau plu audeblis. Nur de tiu momento la stonoj atingis sian celon kaj kolorigis per la sango de Orfeo....