e.a. / Hedeman Projectmanagement voor het HBO op basis van IPMA-D

1. Auflage 2010
ISBN: 978-90-8753-939-9
Verlag: Van Haren Publishing
Format: PDF
Kopierschutz: Adobe DRM (»Systemvoraussetzungen)

E-Book, Dutch, Flemish, 458 Seiten

Reihe: Best Practice

Dit boek gaat over projectmanagement. De laatste jaren heeft het vak ‘projectmanagement’ zich ontwikkeld tot een zelfstandige professie, waarin steeds meer wordt gewerkt op basis van internationaal erkende standaards, zoals de ICB (IPMA Competence Baseline, de Nederlandse versie heet NCB) van IPMA (International Project Management Association). Het certificeringsmodel van IPMA wordt door steeds meer hogescholen gebruikt als basis voor een nieuwe opzet van het curriculum voor projectmanagement. Daarnaast kiezen steeds meer mensen in de beroepspraktijk er voor om hun projectmanagementvaardigheden te trainen en certificeren op het IPMA-D niveau.

Bij een project werkt een aantal mensen onder bepaalde condities in een tijdelijke organisatie samen aan de realisatie van een projectresultaat. Door de ingebruikname van het projectresultaat realiseert de organisatie die opdracht gaf voor de uitvoering van het project vooraf gedefinieerde organisatieresultaten. Kenmerken van een project zijn:

Een project is tijdelijk: heeft een duidelijk begin- en eindpunt

Een project heeft een eigen tijdelijke organisatie

Een project heeft een afgebakende scope

Een project levert een vooraf gedefinieerd projectresultaat op

Een projectteam is vaak uit meerdere disciplines samengesteld

Bij een project zijn vaak meerdere organisatorische eenheden betrokken

Zowel in organisaties als op hogescholen worden steeds vaker werkzaamheden in de vorm van projecten aangepakt. Bovendien worden veel HBO-studenten tijdens hun stage en afstuderen betrokken bij een project en/of het zelfstandig uitvoeren van een complexe resultaatgerichte opdracht (een microproject). Deze zogenoemde microprojecten kunnen zeer goed als zelfstandig project worden georganiseerd.

Doel van dit boek is personen met weinig of geen praktische ervaring in projecten de theorie en een set praktische instrumenten aan te reiken om te leren werken in projectverband en zelfstandig microprojecten te organiseren.

Bij de opzet van dit boek golden de volgende leerdoelen:

Gestructureerde uitleg van alle zaken van belang zijn in een project, in volgorde van tijd, zoals die in een project aan de orde komen: van projectvoorbereiding tot projectoplevering en verder

Duidelijk kaders voor een uniforme manier van werken en gebruik van vaktermen en de bijbehorende definities. Voor dit laatste was de breed geaccepteerde begrippenlijst van IPMA het uitgangspunt

Aan de hand van een casus wordt de theorie ingeleid.

Bij dit boek is de volgende aanvullende content beschikbaar:

Werkboek

Website

Bij dit boek is separaat (gratis, via internet) verkrijgbaar:

• Alle afbeeldingen in het boek, in Powerpoint formaat. Klik op de knop Training Material bij het boek op onze website.

Autoren/Hrsg.

e.a., Roel

Hedeman, Bert

Inhaltsverzeichnis

1;Colofon;5
2;Woord vooraf;6
3;Inleiding op projectmatig werken en de opbouw van het boek;18
3.1;I.1 Inleiding;18
3.2;I.2 Wat zijn projecten?;19
3.3;I.3 Waarom werken met projecten?;19
3.4;I.4 Wat zijn de resultaten van projecten?;21
3.5;I.5 Noodzakelijke voorwaarden bij projecten;23
3.6;I.6 Andere vormen van samenwerken;24
3.7;I.7 Basisprincipes projectmatig werken;25
3.8;I.8 De hoofdfasering en de opbouw van dit boek;28
3.9;I.9 Toepassing in leersituaties hoger beroepsonderwijs;30
3.10;I.10 Toepassing voor het behalen van het IPMA-D examen;32
3.11;I.11 Literatuur;33
4;Casus Wunae: Inleiding en projectvoorgeschiedenis;34
4.1;1 Staande organisaties;40
4.1.1;1.1 Inleiding;40
4.1.2;1.2 Het primaire proces van staande organisaties;41
4.1.3;1.3 Fundamentele elementen van organisaties;43
4.1.4;1.4 Coördinatie en aansturing van processen;44
4.1.5;1.5 Processen, systemen en technologie in organisaties;46
4.1.6;1.6 Cultuur van organisaties;48
4.1.7;1.7 Tot slot;50
4.1.8;1.8 Literatuur;50
4.2;2 Projecten in staande organisaties;52
4.2.1;2.1 Inleiding;52
4.2.2;2.2 Betekenis van projecten voor staande organisaties;53
4.2.3;2.3 Zichtbaar maken van projecten in processen;56
4.2.4;2.4 Structurele inbedding van projecten in staande organisaties;57
4.2.5;2.5 Tot slot;61
4.2.6;2.6 Literatuur;62
4.3;3 Portfolio-oriëntatie;64
4.3.1;3.1 Inleiding;64
4.3.2;3.2 Programma, - portfolio- en multiprojectmanagement;65
4.3.3;3.3 Portfolio-organisatie;67
4.3.4;3.4 Portfolioproces;69
4.3.5;3.5 Prioritering projecten en programma’s in een portfolio;70
4.3.6;3.6 Tot slot;72
4.3.7;3.7 Literatuur;73
4.4;4 Probleemanalyse en besluitvorming;74
4.4.1;4.1 Inleiding;74
4.4.2;4.2 Probleemanalyse: Het juiste probleem aanpakken;75
4.4.3;4.3 Probleemanalyse: zeven stappen;76
4.4.4;4.4 Besluitvormingsanalyse (BA);79
4.4.5;4.5 Besluitvormingsanalyse: zeven stappen;80
4.4.6;4.6 Tot slot;83
4.4.7;4.7 Literatuur;84
4.5;5 Ethiek;86
4.5.1;5.1 Inleiding;86
4.5.2;5.2 Stromingen in de ethiek;87
4.5.3;5.3 Gedragsregels en beroepscodes;89
4.5.4;5.4 Bureaucratie;90
4.5.5;5.5 De projectmanager;91
4.5.6;5.6 Tot slot;93
4.5.7;5.7 Literatuur;93
4.6;A Strategisch en duurzaam projectleiderschap;94
4.6.1;A1 Inleiding;94
4.6.2;A2 Strategisch leiderschap;95
4.6.3;A3 Duurzaam leiderschap;100
4.6.4;A4 Persoonlijk leiderschap;102
4.6.5;A5 Tot slot;105
4.6.6;A6 Literatuur;105
4.7;B Leidinggeven zonder macht;106
4.7.1;B1 Inleiding;106
4.7.2;B2 Bronnen van macht;107
4.7.3;B3 Motivatie en gedrag;108
4.7.4;B4 Afspraken maken;110
4.7.5;B5 Functioneringsanalyse;111
4.7.6;B6 Omgaan met weerstand en en ‘lastige mensen’;113
4.7.7;B7 Tot slot;114
4.7.8;B8 Literatuur;115
5;Casus Wunae: projectvoorbereiding;116
5.1;6 Belanghebbenden en projectsucces;120
5.1.1;6.1 Inleiding;120
5.1.2;6.2 Soorten belanghebbenden;121
5.1.3;6.3 Soorten resultaten en verantwoordelijkheid;123
5.1.4;6.4 Analyses rondom belangengroepen;124
5.1.5;6.5 Tot slot;128
5.1.6;6.6 Literatuur;128
5.2;7 Projectstart en projectfasering;130
5.2.1;7.1 Inleiding;130
5.2.2;7.2 Start van een project;131
5.2.3;7.3 Voorbereidingsfase;131
5.2.4;7.4 Definitiefase;133
5.2.5;7.5 Project Start-up;134
5.2.6;7.6 Kick-off;135
5.2.7;7.7 Faseren;136
5.2.8;7.8 Tot slot;144
5.2.9;7.9 Literatuur;144
5.3;8 Projectorganisatie;146
5.3.1;8.1 Inleiding;146
5.3.2;8.2 Projectorganisatie en de fasering;147
5.3.3;8.3 Klant-leverancierrelatie;147
5.3.4;8.4 Projectmanagementstructuur en projectorganisatie;148
5.3.5;8.5 Structuur projectorganisatie;149
5.3.6;8.6 Verantwoordelijkheden en bevoegdheden;151
5.3.7;8.7 Besluitvorming- en verantwoordelijkheidsverdeling;156
5.3.8;8.8 Tot slot;158
5.3.9;8.9 Literatuur;158
5.4;9 Eisen en doelen;160
5.4.1;9.1 Inleiding;160
5.4.2;9.2 Projectdoel, projectresultaat, projecteisen, projectaanpak;161
5.4.3;9.3 Projectbeoordeling;163
5.4.4;9.4 Business case;164
5.4.5;9.5 Tot slot;168
5.4.6;9.6 Literatuur;168
5.5;10 Risico’s en kansen;170
5.5.1;10.1 Inleiding;170
5.5.2;10.2 Positionering;171
5.5.3;10.3 Begrippen en definities;172
5.5.4;10.4 Kans- en risicomanagement;175
5.5.5;10.5 Overige activiteiten kans- en risicomanagement;179
5.5.6;10.6 Methoden en technieken voor kans- & risicomanagement;181
5.5.7;10.7 Tot slot;185
5.5.8;10.8 Literatuur;185
6;Casus Wunae: projectdefinitie;186
6.1;11 Scope, kwaliteit en op te leveren resultaten;190
6.1.1;11.1 Inleiding;190
6.1.2;11.2 Projectresultaat;191
6.1.3;11.3 Scope;192
6.1.4;11.4 Kwaliteit;195
6.1.5;11.5 Programma van Eisen;195
6.1.6;11.6 Kwaliteitsmanagement;197
6.1.7;11.7 Tot slot;200
6.1.8;11.8 Literatuur;200
6.2;12 Projectstructuur, tijdsplanning en capaciteitsmanagement;202
6.2.1;12.1 Inleiding;202
6.2.2;12.2 Plaats in de fasering;202
6.2.3;12.3 Projectstructuren;203
6.2.4;12.4 Werkdecompositiestructuur;209
6.2.5;12.5 Opstellen van een tijdplan;212
6.2.6;12.6 Inschatten benodigde capaciteit;218
6.2.7;12.7 Tot slot;220
6.2.8;12.8 Literatuur;221
6.3;13 Financiële beheersing van projecten;222
6.3.1;13.1 Inleiding;222
6.3.2;13.2 Van planning naar besturing;223
6.3.3;13.3 Schatten;223
6.3.4;13.4 Begroten;224
6.3.5;13.5 Budgetteren;225
6.3.6;13.6 Bewaken;229
6.3.7;13.7 Evaluatie;230
6.3.8;13.8 Projectadministratie;230
6.3.9;13.9 Procuratie;231
6.3.10;13.10 Kostenbewust ontwerpen;231
6.3.11;13.11 Financiële beheersing;232
6.3.12;13.12 Tot slot;232
6.3.13;13.13 Literatuur;233
6.4;14 Communicatie;234
6.4.1;14.1 Inleiding;234
6.4.2;14.2 Wat is communicatie?;235
6.4.3;14.3 Communicatievormen en -kanalen;239
6.4.4;14.4 Communicatieplan;240
6.4.5;14.5 Communicatiestructuur;241
6.4.6;14.6 Het gesprek;243
6.4.7;14.7 De vergadering;247
6.4.8;14.8 Tot slot;251
6.4.9;14.9 Literatuur;251
6.5;C Conflicthantering en onderhandelen;252
6.5.1;C1 Inleiding;252
6.5.2;C2 Conflicten;253
6.5.3;C3 Conflictfasen: ontwikkeling en oplossingsrichtingen;255
6.5.4;C4 Conflicthanteringsstijlen of oplossingsstrategieën;257
6.5.5;C5 Emoties;260
6.5.6;C6 Onderhandelen;260
6.5.7;C7 Excellent onderhandelen;261
6.5.8;C8 Fasering van het onderhandelingsproces;263
6.5.9;C9 De achterban;268
6.5.10;C10 Tot slot;269
6.5.11;C11 Literatuur;269
6.6;D Leidinggeven aan teams;270
6.6.1;D1 Inleiding;270
6.6.2;D2 Leidinggeven aan mensen in projecten;271
6.6.3;D3 Leidingeven aan teamwerk;276
6.6.4;D4 Tot slot;285
6.6.5;D5 Literatuur;285
7;Casus Wunae: projectuitvoering;286
7.1;15 Inkoop, contractering en juridische aspecten;292
7.1.1;15.1 Inleiding;292
7.1.2;15.2 Inkoop en contractering;293
7.1.3;15.3 Overeenkomsten;296
7.1.4;15.4 Contract;299
7.1.5;15.5 Tekortkoming in de nakoming;301
7.1.6;15.6 Wanprestatie;301
7.1.7;15.7 Onrechtmatige daad;303
7.1.8;15.8 Verantwoordelijkheid projectmanager in de rechtshandhaving;304
7.1.9;15.9 Tot slot;305
7.1.10;15.10 Literatuur;305
7.2;16 Wettelijke kaders en duurzaam ondernemen;306
7.2.1;16.1 Inleiding;306
7.2.2;16.2 Plaats in de fasering;307
7.2.3;16.3 Milieu;307
7.2.4;16.4 Veiligheid en gezondheid: Arbowetgeving;309
7.2.5;16.5 Beveiliging;311
7.2.6;16.6 Duurzaam ondernemen;312
7.2.7;16.7 Tot slot;313
7.2.8;16.8 Literatuur;314
7.3;17 Informatie en documentatie;316
7.3.1;17.1 Inleiding;316
7.3.2;17.2 Informatie versus gegevens;317
7.3.3;17.3 Informatiebeheer;317
7.3.4;17.4 Informatieplan, -systeem en -procedures;318
7.3.5;17.5 Informatieopslag;318
7.3.6;17.6 Projectdossierstructuur;319
7.3.7;17.7 Informatie-organisatiematrix;320
7.3.8;17.8 Kritische succesfactoren informatiebeheer;321
7.3.9;17.9 Tot slot;321
7.3.10;17.10 Literatuur;321
7.4;18 Configuratiemanagement en wijzigingsbeheer;322
7.4.1;18.1 Inleiding;322
7.4.2;18.2 Configuratiemanagement;323
7.4.3;18.3 Wijzigingsbeheer en issuemanagement;326
7.4.4;18.4 Wijzigingsverzoeken;326
7.4.5;18.5 Afwijkingen van specificaties;328
7.4.6;18.6 Overige projectissues;328
7.4.7;18.7 Tot slot;330
7.4.8;18.8 Literatuur;330
7.5;19 Beheersing en rapportage;332
7.5.1;19.1 Inleiding;332
7.5.2;19.2 Beheerscirkel;333
7.5.3;19.3 Management by Objectives;334
7.5.4;19.4 Management by Exception;334
7.5.5;19.5 Timeboxing;335
7.5.6;19.6 Beheersen van de uitvoering;336
7.5.7;19.7 Managen productoplevering;338
7.5.8;19.8 Beheersinstrumenten;339
7.5.9;19.9 Earned Value Analyse;342
7.5.10;19.10 Voorbeeld Earned Value Analyse;344
7.5.11;19.11 Tot slot;348
7.5.12;19.12 Literatuur;348
7.6;20 Afsluiting van projecten;350
7.6.1;20.1 Inleiding;350
7.6.2;20.2 Oplevering van het projectresultaat;350
7.6.3;20.3 Afsluiting van het project;354
7.6.4;20.4 Tot slot;358
7.6.5;20.5 Literatuur;359
8;Casus Wunae: projectgebruik;360
8.1;21 Financieel management;364
8.1.1;21.1 Inleiding;364
8.1.2;21.2 De financiële uitgangssituatie;365
8.1.3;21.3 De boekingsperiode;368
8.1.4;21.4 Periodeoverzicht en de nieuwe balans;373
8.1.5;21.5 Projectbeoordeling;379
8.1.6;21.6 Bijhouden business case;386
8.1.7;21.7 Tot slot;386
8.1.8;21.8 Literatuur;387
8.2;22 Programmamanagement en veranderkunde;388
8.2.1;22.1 Inleiding;388
8.2.2;22.2 Wat is een programma?;389
8.2.3;22.3 Het verschil tussen een project en een programma;389
8.2.4;22.4 Programmaorganisatie;390
8.2.5;22.5 Batenmanagement;393
8.2.6;22.6 Programmalevenscyclus en -documentatie;396
8.2.7;22.7 Management van verandering;398
8.2.8;22.8 Tot slot;403
8.2.9;22.9 Literatuur;403
8.3;23 P3M-implementatie;404
8.3.1;23.1 Inleiding;404
8.3.2;23.2 Basisprocessen P3M-organisatie;405
8.3.3;23.3 Veranderingen bij P3M-organisatie;408
8.3.4;23.4 Voor- en nadelen invoeren P3M-organisatie;410
8.3.5;23.5 Invoeren van P3M -organisatie;410
8.3.6;23.6 Weerstand bij invoeren projectmanagement;412
8.3.7;23.7 Volwassenheidsniveaus;412
8.3.8;23.8 Tot slot;413
8.3.9;23.9 Literatuur;414
8.4;E Ruimte geven aan denkwerk;416
8.4.1;E1 Inleiding;416
8.4.2;E2 Hersenen en denkvoorkeuren;417
8.4.3;E3 Denkvoorkeuren;419
8.4.4;E4 Kennisproductiviteit;421
8.4.5;E5 Tot slot;424
8.4.6;E6 Literatuur;425
8.5;F Cultuur van openheid;426
8.5.1;F1 Inleiding;426
8.5.2;F2 Wederzijdse waardering;427
8.5.3;F3 Collectieve denk- en besluitvormingsprocessen;432
8.5.4;F4 Introspectieve cultuur;440
8.5.5;F5 Complexiteit is altijd bespreekbaar;442
8.5.6;F6 Zuivere motieven en uitbannen persoonlijk belang;443
8.5.7;F7 Tot slot;444
8.5.8;F8 Literatuur;444
9;Index;446